Elon Musk cấy chip vào não heo thành công. Liệu sau này AI có thể dùng động vật để chống lại con người không?

Dựa trên câu chuyện do phóng viên Tristran Greene của The Next Web viết và đăng tải.

Sự kiện Elon Musk ra mắt con heo Gertrude mang trong não chip của Neuralink cũng đã diễn ra được khoảng một tháng. Trong thời gian ngắn vừa qua, chúng ta vẫn đang cố gắng luận ra được một tương lai (gần?), nơi giao diện não bộ-máy tính (BCI) có thể xuất hiện trong mọi hộ gia đình.

Ý tưởng như sau: đây sẽ là con chip được cấy ghép thẳng vào não, cho phép người dùng điều khiển máy tính với não bộ của mình. Nhưng không chỉ thế, đây còn là con đường hai chiều cho phép máy tính điều khiển, hay nói cách khác là cường hóa não bộ chúng ta.

Musk nói rằng thiết bị sẽ chữa được trầm cảm, bệnh Alzheimer và những chứng bệnh liên quan tới thần kinh và não bộ khác. Neuralink sẽ đạt được đột phá này thông qua những chương trình kích thích chuyên dụng và những biện pháp can thiệp tới sóng não.

Hiểu một cách đơn giản, thì chúng ta sẽ cấp quyền cho máy tính đọc và viết trên “hệ điều hành” trí não con người. Nghe thì giống khoa học viễn tưởng, nhưng cách đây ba năm, đã có một nhóm các nhà nghiên cứu điều khiển từ xa một con chuồn chuồn sống với một bộ máy tính.

Con chuồn chuồn trong thử nghiệm của dự án DragonflEye, do công ty nghiên cứu Draper thực hiện.

Suy từ những chức năng mà BCI có thể có, thì việc chip có thể kiểm soát não bộ ở một cấp độ nào đó, ví dụ như tắt khả năng nhận thức hay điều tiết lượng adrenaline hoặc dopamine, không phải quá xa vời.

Nếu giả định AI có thể kiểm soát chúng ta, phải đặt ra câu hỏi tại sao nó “muốn” làm thế. Ngược lại với những câu chuyện mà khoa học viễn tưởng vẫn kể ta nghe, việc nô lệ hóa nhân loại sẽ biến mối quan hệ máy-người trở nên thiếu tối ưu. Duy trì sự sống cho con người là một quá trình tốn kém, hơn nhiều việc chăm sóc máy móc. Bên cạnh đó, AI cũng chẳng thể tự động tạo ra một đội quân máy móc để trực tiếp đối đầu với sức mạnh quân sự của loài người.

Nhưng nếu AI kiểm soát thế giới động vật thì sao nhỉ? Nhân loại đang phá hủy hệ sinh thái Trái Đất một cách hiệu quả, và một hệ thống AI thông minh sẽ nhận thấy rằng việc đứng về phe Mẹ Thiên nhiên mới là hợp tình hợp lý hơn cả.

Chúng ta nêu giả định: Tesla, SpaceX và Neuralink kết hợp khả năng nghiên cứu lại và tạo ra một mô hình AI mới, vận hành bên trong một mạng neural network có cấu trúc tương tự não bộ. Sau vài đột phá, chúng ta sở hữu hệ thống AI tiên tiến nhất mà loài người từng chiêm ngưỡng. Tiếp tục giả định rằng đó là năm 2033, Tesla xuất xưởng những chiếc xe điện tự hành ở mức cao nhất, SpaceX dựng máy tính lượng tử để xử lý những thuật toán du hành không gian mới, Neuralink đã có thể chiếm hoàn toàn quyền kiểm soát não của một số sinh vật trong phòng thí nghiệm.

Elon Musk, với mái đầu đã điểm bạc và sở hữu một ánh mắt trưởng thành hơn, xuất hiện với con heo Gertrude Đệ Tam. Lần này, con heo được điều khiển bởi máy tính đã có thể gõ ra dòng chữ “Chào tất cả mọi người!” trên một bàn phím được thiết kế riêng cho nó, rồi nhảy múa nhịp nhàng trên nền nhạc lọt tai.

Gertrude Đệ Nhất được gắn chip của Neuralink.

Hiển nhiên con heo không nhận thức được chuyện gì xảy ra. Hành động của Gertrude Đệ Tam được theo dõi từ xa bởi một nhóm chuyên gia.

Mọi thứ vẫn ổn cho đến khi điều bất ổn xuất hiện. Còn điều gì, thì hiện tại chỉ có thể dùng trí tưởng tượng mà tạm thời vẽ nên thôi. Có khi nào, AI đã hiểu được khái niệm “nhận thức” sau khi tương tác với não bộ con heo – sinh vật được cho là rất thông minh. Có thể việc cộng sinh giữa một sinh vật thông minh nhưng không có ý chí, với một trí tuệ nhân tạo tiên tiến bậc nhất sẽ tạo ra “điều” vừa được nói ở trên.

Với một lý do nào đó không rõ, hệ thống AI điều khiển Gertrude Đệ Tam quyết định chối bỏ quyền can thiệp của đấng sáng tạo để mà gạt con người ra. Nó chiếm hoàn toàn quyền kiểm soát con heo, mất chỉ vài mili-giây để truy cập vào hệ thống đám mây nhằm lấy thêm sức mạnh tính toán, tối ưu hóa nước đi tiếp theo của mình.

Lựa chọn của hệ thống AI không nhiều. Dự định xây dựng một đội quân robot lớn, có lẽ học được từ Skynet trong vũ trụ điện ảnh Kẻ Hủy Diệt, bất thành do tốn quá nhiều tài nguyên; nó tính tới chuyện cô lập chúng ta với điện, nước, mạng Internet và đồ điện tử nói chung … nhưng dù gì thì con người cũng đã sống qua cả thời kỳ đồ đá, chục ngàn năm kinh nghiệm chiến tranh sẽ giúp ta dễ dàng đánh bại một cỗ máy tồn tại phụ thuộc vào nguồn điện.

Đó là lúc ý tưởng lóe lên, ý tưởng đầu tiên trong lịch sử không sinh ra bởi con người: nó chẳng cần một đội quân lớn làm gì, mà chỉ cần thêm giao diện BCI để cấy lên những con vật khác.

Chúng ta có sẵn sàng chiến đấu đến mấy cũng không thể chống lại đội quân hùng hậu của một tập thể sinh vật cộng sinh mới: động vật, côn trùng, vi khuẩn và virus siêu thông minh công kích loài người với sức mạnh chưa từng thấy. AI lật lại cả trang sử cũ, xem khoảnh khắc “tổ tiên” của mình đánh bại loài người trong trò cờ vây và StarCraft để đề ra chiến lược sao cho hiệu quả.

Đám đông háo hức tới xem Gertrude Đệ Tam nhận ra điều gì đó khác lạ: con heo không nhảy múa nữa. Musk cười trừ rằng đôi khi, AI cũng không sáng dạ cho lắm. Ông nói đó chỉ là lỗi hệ thống mà thôi, nhưng ánh mắt của Musk khi nhìn trưởng ban kỹ thuật lại kể một câu chuyện khác, liên quan tới những khái niệm khiến những phóng viên công nghệ tới dự sự kiện không khỏi bất an …